"Non sei
se sabedes que o noso dicionario no recolle ningunha entrada coa palabra
Capirota e no de linguas próximas só se recolle unha acepción similar en
masculino, Capirote, prenda semellante á nosa capucha. O mesmo pasa coa
historia das mulleres: ou non existe ou aparece diluída no relato dos homes. O
agocho é aínda maior no caso das que foron vítimas do franquismo: Ou non se
fala delas, ou apenas son nomeadas no contar do padecemento deles ou aparecen
cinguidas co capirote de tolas. E tontas de capirote somos tamén para moitos
nós, quen non nos conformamos co relato imposto.
Por iso
convertemos á Capirota en símbolo, non só representa a Carme Pesqueira, tamén a
cada unha das mulleres que, coma ela, se negaron a mirar cara a outro lado
cando campou o fascismo. Como se fosen aguias que a cetrería cega con capucha
para poder domar.
Daquela,
as mulleres pagaron moi caro o seu compromiso. Se a maioría dos homes foron
asasinados pola súa militancia ou a súa ideoloxía, a maioría dos asasinatos das
galegas tivo que ver coa súa solidariedade:
Por
enfrontarse á ditadura, como fixo Carme Pesqueira. Por agochar a veciños que
ían matar, como fixeron Consuelo Acuña ou Josefa Barreiro. Por unirse a
guerrilla, como Celia da Ferraría ou Josefa, a Lúa. Por enfrontarse á batida
que lle foi buscar o home, como lle pasou a Juana Ferreiro. Mesmo por irlle ao
velorio a un veciño asasinado polo fascismo, que foi a razón pola que mataron a
Pepa Becerra.
Mais
non é a Capirota un símbolo de loito malia que o dicionario recolla para o seu
masculino a acepción de tocado nun traxe de dó de séculos pasados. Para nós, a
Capirota é un símbolo da memoria resistente, o capirote da nosa Alba de Gloria.
A que percorremos con Lola Rodal, e con todas as mulleres que durante décadas
bateron o cobre para legarnos unha sociedade mellor: na loita agraria e polo
país, nos sindicatos, na militancia antifranquista, no feminismo que aínda hoxe
queren afogar, atándolle unha pesada lousa de pedra como no seu día fixeron con
Rosario Hernández, A Calesa, viguesa de vinte anos asasinada e arroxada á ría
atada a unha prancha de ferro, para castigar a súa militancia nas Xuventudes
Socialistas Unificadas.
Tampouco
a elas as querían libres mais, ao facelas mártires, convertéronas en ronsel e
en estela de memoria que chega ata nós grazas ao traballo de homes e mulleres
como a nosa imprescindible Queta, coa que Marín ficará sempre en débeda. Estou
convencida de que, sen o seu empeño incansable hoxe non estariamos aquí, nesta
praza co nome da Capirota, lembrando, con ela, tamén a Lola, ferida, enviada a
Saturrarán, orfa de fillo. Ou a Nieves Martinez, que nos deixou aínda antonte,
porque mala que haxa quen queira contar que isto pasou hai demasiado tempo,
aínda é a ferida moi recente, e a memoria, viva. Nieves era apenas unha rapaza
cando ela e a súa irmá foron rapadas para castigar o compromiso do seu pai,
concelleiro socialista en Marín. Lembramos tamén a mulleres como Manuela, a
Bichona, que tivo que cargar co cadaleito baleiro do seu home ata Monteporreiro
onde o asasinaran, para evitar que o seu cadáver fose arroxado a unha foxa.
É por
elas que a memoria non pode converterse nun cadaleito baleiro, sen contido. A
memoria debe ser garante de xustiza, de verdade, de reparación. Debe lembrar os
nomes, as vidas e os rostros de cada vítima pero, sobre todo, debe lembrar as
ideas e o exemplo de cada muller e cada home que loitaron por legarnos unha
sociedade mellor e que pagaron cara a súa loita.
Temos
contraída unha débeda. A súa memoria obríganos a rebelarnos contra o auxe do
fascismo, que nega o seu xenocidio e gaba a quen o executou.
Porque
se os asasinos seguen vencendo, as súas vítimas seguirán morrendo e o seu
exemplo ficará soterrado baixo o relato tramposo de dous bandos igual de
lexítimos, igual de culpables. De veciños matando por unha leira e unha moza e
non por erradicar ideas e soños de equidade e xustiza. Se os asasinos seguen
vencendo, seguirase falando de mortos na guerra, nesta Galiza onde non houbo
trincheiras, só xenocidio.
Porque se hai algo peor que o silencio, é o relato falseado. E contra el poñemos nós a memoria da Capirota. Contra os falsos demócratas que cada vez agochan menos a súa faciana de fascismo, homenaxeamos nós a cada vítima cuxo nome se perdeu para sempre na néboa da historia. Contra o cinismo cómplice, lembramos nós os berros resistentes de cada represaliada galega que, por negarse a calar, foi coroada co capirote de tola.
Contra
quen as nega e as minte, poñemos nós, hoxe e sempre, memoria, memoria e
memoria... pero sen trampas."
Marín, 18 de agosto de 2023
Comentarios
Publicar un comentario